Unilibrary. Oliy ta'lim muassasalarining yagona elektron kutubxona axborot tizimi.

Самарқанд маҳаллаларининг ўтмиши ва бугуни 2-қисм

Ушбу китоб Самарқанд шаҳрининг маҳаллалари тарихи ҳақида иккинчи китобдир. Учинчи китоб ҳам якин орада ўз ўқувчиларини қўлига тегади. Ҳурматли маҳалладошлар, китобнинг мазмуни ҳақида, ўз маҳаллангизнинг фаол аъзоси сифатида фикрларингизни китоб муаллифларига етказасизлар деган умиддамиз.

Ҳофиз Шерозий ва ўзбек адабиёти

Адабиётшунос, филология фанлари номзоди М. Азимовнинг ушбу китобида XIII асрда яшаб, ижод этган улуғ форс-тожик шоири Ҳофиз Шерозий ижодининг ўзбек адабиётига таъсири, шоир ғазалларининг ўзбекча шарҳ ва таржималари асосида уни тушуниш, талқин ва таржима этиш муаммолари хусусида фикр юритилади.

ЎЗБЕКИСТОНДА 1916 ЙИЛГИ ХАЛҚ ҚЎЗҒОЛОНИНИНГ ҚАТНАШЧИЛАРИ

Ушбу рисолада Фаргона областида бўлиб ўтган 1916 йилги халқ қўзғолонлари ҳақида сўз юритилади, шунингдек, қўзголон қатнашчиларининг хотиралари баён қилинади.

МАЪНАВИЯТ САБОҚЛАРИ

Мустакиллик - бу аввало, соф ғоявий-сиёсий, мафкуравий цивилизация. Маънавият, маърифат ва мафкура жамиятнинг тараккиёт талаблари ва эҳтиёжларига, руҳий уйғун бўлса, халкни, миллатни камолотга бошлайди, манфаатларига зид келгудек бўлса, халокатга етаклайди, маънавий-ғоявий манкуртликка олиб келади. Маданий- маънавий жихатдан қашшоқ бўлган мамлакат буюк, порлок истикболга эга бўла олмайди. Ижтимоий, иқтисодий, сиёсий тараккиёт такдирини маънавий-маърифий, ғоявий, сиёсий-хукукий жиҳатдан етук ва баркамол кишилар ҳал қилади, «Халқнинг маънавий руҳини мустаҳкамлаш ва ривожлантириш Ўзбекистонда давлат ва жамиятнинг энг муҳим вазифасидир», дейди юртбо- шимиз Ислом Каримов.

МАЪНАВИЯТ ВА ТАРАҚҚИЁТ

Кенг маънода инсонни, умуман кишилик жамиятини маъ- навиятсиз тасаввур қилиб бўлмайди. Қадим-қадимдан буюк му- тафаккирлар, олиму уламолар, бадиий ижод намояндалари ко- мил инсонни тарбиялаш ва шу орқали юксак маънавиятли жа- миятни қарор топтириш учун турли-туман ғояларни илгари суриб келганлар. Ўзбекистон мустақилликка эришгач, жамиятнинг бошқа соҳалари қатори маънавиятни ривожлантиришга ҳам устувор вазифа сифатида қаралиб, бу борада изчил ишлар амалга оши- риб келинмокда. Абдураҳим Эркаевнинг ушбу китобида маънавият тушунча- си бошқа ижтимоий-фалсафий тушунчалар, категориялар би- лан қиёсланган ҳолда кенг ва теран таҳлил этилади, маънавият- нинг янги жамият қуришдаги ўрни ва аҳамияти батафсил ёри- тиб берилади.

Маънавият гулистони

Миллий истиклол ғоясини халқимиз қалби ва онгига етказиш барчамиз учун, айниқса, ижодкор зиёлилар учун муҳим вазифа ҳисоб- ланади. Китобхонлар эътиборига ҳавола этилаётган ушбу тўплам му- аллифларининг бадиий публицистик мушоҳадалари ана шу вазифа масъулиятидан туғилган. Китоб миллий истиқлол ғоясини тарғиб этиш ва ўқитишда қўшимча мутолаа манбаи бўлиши мумкин.

Маънавият юлдузлари

Шарқ мамлакатлари... Шарқ фалсафаси... Шарқ мўъжизаси... Жаҳон ци- вилизациясининг бугунги тараққиётига тамал тошини қўйган буюк Шарқ юзлаб, минглаб даҳоларни етиштиргани ҳеч кимга сир эмас. Бу даҳоларнинг кўпчилиги ҳақида тўлиқ ёки қисман маълумотга эгамиз. Лекин яна бир қанча буюк мутафаккир ва донишмандларимиз борки, улар тўғрисида ҳатто тасав- вурга ҳам эга эмасмиз. Ушбу китоб худди шу йўналишга хизмат қилиб, бутун- гача укувчилар нигоҳидан деярли пинҳон ётган, IX асрлан ХХ аср бошигача Марказий Осиёда яшаб ижод этган кўплаб аждодларимиз машҳур шоир- лар, фалакшунослар, риёзиётчилар, муҳаддислар ҳаёти ҳақида қисқача маълу- мот бериб, уларнинг қиёфасини намоён этиши билан маданият ва илм-фан оламига муҳим ҳисса бўлиб қўшилади. Китоб олий ўқув юртлари талабаларига ва маданий меросимизга қизиқ- кан кенг китобхонлар оммасига мўлжалланган.

“MАSNАVIYI MА’NАVIY” DАN HIKОYALАR, MАSАLLАR, HIKMАTLАR

Shаrqning buyuk аllоmаsi, mutаfаkkiri Jаlоliddin Rumiy ijоdi mа’nаviy tаrbiyaning tаmаl tоshi dеsаk mubоlаg’а bo’lmаydi. Uning mа’nаviy mеrоsi Shаrq vа G’аrbgа birdеk tаnish. Аyniqsа “Mаsnаviyi mа’nаviy” аsаri hаnuzgаchа ko’p tillаrgа tаkrоr vа tаkrоr tаrjimа qilinib оlimlаr tоmоnidаn shаrх bеrilmоqdа. O’rtа Оsiyodа XIV аsrdаn bоshlаb Rumiy ijоdigа munоsаbаt yuksаk dаrаjаgа ko’tаrilgаn. Аbdurаhmоn Jоmiy, Аlishеr Nаvоiy, Husаyn Vоiz Kоshifiy, Shаyх Оdinа Muhаmmаd Хоrаzmiy, kеyinchаlik esа Mirzо Аbdulqоdir Bеdil, Bоbоrаhim Mаshrаb kаbi buyuk so’z ustаlаri Rumiyni o’zlаrigа ustоz dеb bilib, uning аsаrlаridаn ilhоmlаnib, ilmiy-tаriхiy, bаdiiy аsаrlаr yarаtgаnlаr.

MEXHAT МУНОСАБАТЛАРИ ВА МЕНТАЛИТЕТ

Ушбу рисолада миллий менталитетнинг меҳнат муносабатларига таъсири, меҳнатнинг азалий қадрият сифатида баҳоланиши, оилада меҳнатга янгича муносабатнинг шаклланиш омиллари, устоз-шогирд муносабатларининг ижтимоий хусусиятлари ҳамда Япония тажрибаси асосида меҳнатга ёндашувнинг айрим қирралари ҳақида фикр юри- тилади. Рисола меҳнатнинг ижтимоий муаммолари билан шуғулланаётган мутахассислар ва кенг китобхонлар оммасига мўлжалланган,

Мен ҳам намоз ўқийман

Ислом тинчликка, покликка, инсонийлик-ка, меҳр-мурувватга, ватанпарварликка, илм олишга чақирувчи диндир. У инсонни икки дунё саодатига етказади.

МЕН НЕГА НАМОЗ ЎҚИЙМАН

Ҳа, биродар, анави икки одамга тикилиб қолдинг?! Нима, улар ўртасидаги қалин муносабат - бири иккинчисига меҳр ила боқиб, ширинсуханлик билан сўзлаѐтгани, иккинчиси эса унга жонини фидо қилишга тайѐр тургани сени ажаблантиряптими? Биласанми, улар ким? Ота ва ўғил. Меҳрибон ота ва қобил фарзанд. Хўш, уларнинг бир- бирига муносабатлари сенга маъқулми?

МИЛЛИЙ ҒОЯ ВА МАЪНАВИЯТ

Китоб маънавият масалаларини ўрганувчиларга илмий ва услубий ёрдам, кўлланма сифатида ёзилган. Унда муаллиф «Маънавият асосла риени укув фани сифатида асослашга, унинг предмети, тадқиқот ва ўрганиш объектини, бошқа гуманитар фанлар билан алоқасини очиб беришга ҳаракат этган. Китоб укувчилар, талабалар, маънавият ва маърифат иши билан бевосита шугулланувчи мутахассисларга мўлжалланган.

Самарқанд хаёли

Ватан нима демак? Бу ўз хатти-ҳаракатини муайян майдонда камолга етказган ва етказаётган бус-бутун халқ тарихи, яъни халқнинг ўтмиши, бугуни ва келажагидир. Бу миллатнинг ранг-баранг маданияти, илму фани, тили ва дини, феъл-атвори ва анъаналари, бу унинг тараққиё- тидаги муҳим босқичлар, мағлубиятлар ва галабалар, бу унинг ботир ўғлонлари жасорати, донишманд фарзандлари фаолиятидир.

Абу Райхан Беруни (973-1048) Танланган асарлар VII

В издание вошли три трактата, написанные Беруни в Газне в 20-х годах XI в.: «Обособление трактования проблемы теней», известный под названием «Гномоника», «Об определении хорд в круге при помощи ломаной линии, вписанной в него» и «Об уравнении Солнца». В них содержатся ценные сведения по средневековой математике и астрономии, истории естественнонаучной и общественной мысли народов Востока. • Для востоковедов и историков науки и культуры Востока.

МИЛЛИЙ-МАЪНАВИЙ ЮКСАЛИШДА МЕРОС, ҚАДРИЯТЛАР ВА ВОРИСИЙЛИК

Бу сатрлар инсоннинг табиат гўзаллигига ошиқлигидан, ҳар бир гиёҳ, тоғу тошдан завқ олишидан, ғаддор давр ҳамда ҳисобсиз бидъатлар қолдирган кўнгил ғуборини шу бемисил гўзаллик ифори ила поклаш туйгусидан яралган. Айни пайтда шоирда инсон қалбининг туб-тубига сингиб кетадиган, руҳиятини озиқлантирадиган мисралар кашф этишга асос бўлган. Шу ўринда юртбошимиз И.А. Каримовнинг қуйидаги эътирофида чуқур мантиқий мулоҳаза ҳамда илмий далил борлигини алохида эътиборга олиш зарур.

ПАЙҒАМБАРЛАР ТАРИХИ

Муҳаммад Саййид Тантовийнинг ушбу китобида пайғамбарлар (алайҳимуссалом) тарихи, ибратли ҳаѐтлари, Қуръон каримдаги баъзи сураларнинг нозил бўлиш сабаблари баѐн қилинади. Айниқса, муборак Қуръон оятларида зикр қилинган қиссалар жуда қизиқарли ва тушунарли услубда талқин қилинган. Бу ибратли қиссалар инсон нафсини разолатдан ҳидоят сари бошлайди, қалб кўзларини очади, разил ва чиркин одатлардан қутулишга чақиради. Ушбу асар инсон табиатининг, руҳиятининг Аллоҳгагина маълум бўлган ўзига хос қирралари, нозик жиҳатлари очиб берилгани билан ҳам аҳамиялидир.