Unilibrary. Oliy ta'lim muassasalarining yagona elektron kutubxona axborot tizimi.

Tadqiqiy pedagogika

Ta’lim-tarbiya jarayoni qonuniyatlarining buzilishi, byurokratik pedagogika maktablarni, jamiyatni ma’naviy inqirozga olib bordi. Pedagogikaning mavqeyini pasayishi, maktablarni jamiyatdan o`quvchilarni maktabdan begonalashuvi, bezor bo`lishiga sababi ta’lim-tarbiya uchun bo`lib qolgani, yoshlarni hayotga tayyorlash vazifasidan chetlashganida ko`rish mumkin. Demak, komil insonni tarbiyalash borasida fundametal tadqiqotlar pedagogikaning dolzarb muammolaridan biridir. Ammo ijtimoiy-gumanitar fanlar, jumladan, pedagogika ham asosan insonshunoslikning obyektiv qonuniyatlarini o`rganadi. Pedagogikaning tarkibida yangi yo`nalish, inson o`zligini bilishi va tarbiyada o`zini imkoniyatlarini o`stirish metodikasi kiritilishi amaliy ahamiyatga ega bo`ladi. Inson yoshligidanoq o`zligini bilsa, avvalo o`z qudratini ishga soladi va qolaversa, tashqi g`arazli ta’sirlardan saqlanishiga tayyorlanadi. Pedagogikaning shaxsga yo`naltirilgan ta’lim tarbiya konsepsiyasi, senergetik pedagogika, kognitiv pedagogika, kreativ pedagogika va pedagogik texnologiya yo`nalishlari fanlararo bog`liqlik qonuniyatlariga asoslanadi.

Pedagogik texnologiya

“Pedagоgik texnоlоgiya” termini birinchi bоr pedagоgika bo’yicha ishlarda XX asrning 20-yillarida tilga оlingan. Hоzirgi kunda pedagоgik texnоlоgiya tushunchasida turlicha ifоdalashlar mavjud. “Pedagоgik texnоlоgiya”, “Yangi Keyingi 10 yillar ichida yaratilgan, pedagоgikaga bag’ishlangan adabiyotlarda pedagоgik texnоlоgiya”, “Ilg’оr pedagоgik texnоlоgiya”, “Prоgressiv pedagоgik texnоlоgiya” kabi tushunchalar ko’p uchrab turgani bilan, ularning o’zbek tilidagi marоmiga yetgan ta`rifi hali tuzilmagan.

Ijtimoiy himoya va integratsiya

Ijtimoiy himoyaning harakatdagi tizmi aholining turli xi! guruhlari tomonidan olingan daromadlarni dav!at tomonidan tartibga solish yo’li bilan tengsizlikning keskin kuchayishi imkoniyatiga barxam berildi. Shu maqsadda kam daromadli, kam ta'minlangan guruhlarni moddiy jihatdan qo’llab-quvvatlash va aholining yuqori daromadli qatlami daromadlarining yuqori chegarasini cheklash uchun turli xil yondashuvlardan foydaianiladi.

Metall konstruktsiyalari

Metall konstruktsiyalar materialining yuqori mustahkamlikka egaligi va nisbatan yengil bo’lganligi uchun sanoat va grajdan qurilishida yuk ko’taruvchi yoki to’suvchi konstruktsiya sifatida keng qo’llaniladi.

Boshlang’ich sinflarda tarbiya

Tarbiya – yosh avlodni har tamonlama voyaga yetkazish, unda ijtimoiy ong va xulq-atvorni tarkib toptirishga yo‘naltirilgan faoliyat bo‘lib, shaxsni aqliy, jismoniy, axloqiy, ma’naviy sifatlarini shakllantirishga qaratilgan insonning jamiyatda yashashini ta’minlash uchun zarur bo‘lgan xususiyatlarini tarkib toptirishning jarayonlaridir.

O‘rta Osiyo geografiyasi

O‘rta Osiyo geografiyasi oliy ta’lim tizimida yuqori malakali geograflar tayyorlashda katta ahamiyatga ega. U o‘z ichiga O‘rta Osiyo tabiiy geografiyasi (I qism) qamrab oladi. Fanni o‘qitishdan maqsad – talabalarga «O`rta Osiyo tabiiy gеografiyasi» fanidan ma'ruza darslarida foydalanish uchun tuzilgan bo`lib xududning joylashgan gеografik o`rni, o`ziga xos xususiyatlari, o`rganilish tarixi, tabiati taraqqiyotining bosqichlari, iqlimi va iqlim xosil qiluvchi omillari, ichki suvlari, tuproq, o`simlik hamda xayvonot dunyosi, shuningdеk, O`rta Osiyo xududining tabiiy gеografik rayonlarilariga oid bilim va malakalarni shakllantirishdan iborat. Ushbu ma'ruzalar matni O`zbеkitson Rеspublikasi Oliy va O`rta maxsus ta'lim vazirligi tomonidan bakalavr bosqichi davlat ta'lim standartiga kiritilgan «O`rta Osiyo tabiiy gеografiyasi» prеdmеti yuzasidan namunaviy dastur asosida yozildi.

Siyosiy geografiya

Siyosiy geografiya - ijtimoiy geografik fan hisoblanadi. Uning vujudga kelishidagi ilk tadqiqotlar, salmoqli asarlar avvalo g’arbda vujudga keldi. Sobiq ittifoqda esa uning rivojlanishi qiyin kechdi. 1980 yillarning o’rtalaridan bo`shlab mamlakatda chuqur ijtimoiy – siyosiy, iqtisodiy o’zgarishlarning bo`shlanishi bilan siyosiy geografiya yana rivojlana bo`shladi. Siyosiy geografiyaga sovet davrida 1960 yilda chop etilgan “Kratkiy entsiklopedicheskiy slovar”da quyidagicha ta’rif berilgan edi: - “Siyosiy geografiya – bu dunyo siyosiy xaritasining tarixi, zamonaviy holati, mamlakat va rayonlarning rivojlanishining o’ziga hosliklari, ularning ijtimoiy – iqtisodiy tuzilishiga bo`g’liq holda sinfiy kuchlarning joylashishi masalalarini o’rganuvchi geografik fandir”.

Pedagogik konfliktologiya

Hayot konfliktlarga to‘la. Insonning jamiyatdagi yashash tarzini turli ziddiyatlarsiz tasavvur etib bo‘lmaydi. Turli nizo va ziddiyatlar bilan umr davomida, har qanday yoshda, har qanday joyda, har qanday vaziyatda to‘qnash kelish mumkin. Konfliktlar uyda, maktabda, ko‘chada, o‘quvchilar orasida, ota-onalar va farzandlar, xodim va uning rahbariyati orasida, jamoa a‘zolari o‘rtasida sodir bo‘lishi mumkin. Konfliktlar, odatda, ko‘p vaqt odamlar birga bo‘ladigan hollarda, ya‘ni ular uzoq muddat bir-birlari bilan va ruhiy muloqotda bo‘ladigan hollarda, ular ma‘lum muddat o‘zaro birga bo‘lishga majbur bo‘lgan paytlarida ko‘proq sodir bo‘ladi.

Ona tili

“Ona tili” fanidan tayyorlangan o‘quv uslubiy majmua malaka talablari, namunaviy o‘quv dasturi hamda ishchi o‘quv dasturi talablaridan kelib chiqqan holda tayyorlangan va undan 60110400 – Boshlang‘ich ta’lim yonalishi, 1-kurs talabalariga ushbu fan bo‘yicha olib boriladigan ma’ruza va amaliy mashg‘ulotlar jarayonida keng foydalanish mumkin. “Ona tili” fanidan tayyorlangan o‘quv uslubiy majmua Namangan davlat pedagogika instituti Pedagogika fakulteti “Boshlang‘ich ta’lim” kafedrasi yig‘ilishida ko‘rib chiqilgan va muhokama qilinib tasdiqlangan.

Выразительное чтение

Чтение – это восприятие готового письменного текста, информацию которого нужно переработать. Чтение для студента-иностранца – это возможность закрепить навыки владения языком, принять тексты на русском языке в качестве источника информации. Чтение помогает овладеть другими видами речевой деятельности (письмо, говорение, аудирование), так как способствует запоминанию правописания, лексики, грамматических конструкций. Выделяют разные виды чтения: 1) поисковое чтение; используется для того, чтобы понять, читать текст дальше или нет; 2) просмотровое чтение; главное – получить общее представление о содержании текста; 3) ознакомительное чтение; используется, когда нужно ознакомиться с содержанием, понять о чём текст, что говорится в нём по тем или иным вопросам; 4) изучающее чтение; используется, когда содержание нужно осмыслить и запомнить. Техника чтения – это правильное озвучивание текста, для которого нужно научиться произносить звуки, слоги, предложно-падежные формы, делить предложения на части, воспроизводить разные типы интонации.

Ifodali o‘qish

Ifodali o‘qish, avvalo, xalq san’atidir. Chunki badiiy adabiyot dastavval xalq og‘zaki ijodi shaklida paydo bo‘lgan. Xalq yaratgan asarlarning keng tarqalishida esa og'zaki ijrochilik san’ati muhim ahamiyat kasb etgan. Qo‘shiq, ertak, doston, qissa kabi og‘zaki adabiyot namunalarini yaratgan xalq namoyandasi (ertakchi, qissaxon, baxshi) bir paytning o‘zida ham ijodkor, ham ijrochi edi. Binobarin, asrlar davomida yaratilgan afsona va rivoyatlar, maqol va matallar, qo'shiq va dostonlar, og'zaki ijrochilik ifodali nutq san’ati tufayligina bizgacha yetib keldi. Xalq yaratgan asarlar qanchalik donishmandlik va san’atkorlik mahsuli sifatida yuzaga kelgan bo‘lsa, ularning og‘zaki ijrochiligi ham shu qadar mahorat va san’atkorlikni talab qilgan.

Pedagogik konfliktologiya

Hayot konfliktlarga to‘la. Insonning jamiyatdagi yashash tarzini turli ziddiyatlarsiz tasavvur etib bo‘lmaydi. Turli nizo va ziddiyatlar bilan umr davomida, har qanday yoshda, har qanday joyda, har qanday vaziyatda to‘qnash kelish mumkin. Konfliktlar uyda, maktabda, ko‘chada, o‘quvchilar orasida, ota-onalar va farzandlar, xodim va uning rahbariyati orasida, jamoa a‘zolari o‘rtasida sodir bo‘lishi mumkin. Konfliktlar, odatda, ko‘p vaqt odamlar birga bo‘ladigan hollarda, ya‘ni ular uzoq muddat bir-birlari bilan va ruhiy muloqotda bo‘ladigan hollarda, ular ma‘lum muddat o‘zaro birga bo‘lishga majbur bo‘lgan paytlarida ko‘proq sodir bo‘ladi.

Ona tili-o‘qish savodxonligi va uni o‘qitish metodikasi

O‘quv-uslubiy majmua

Amaliy ekonometrika

Ekonometrik usullar oddiy an’anaviy usullarni inkor etmasdan, balki ularni yanada rivojlantirishga va ob’ektiv o‘zgaruvchan natija ko‘rsatkichlarini boshqa ko‘rsatkichlar orqali muayyan tahlil qilishga yordam beradi. Ekonometrik usullarning va kompyuterlarning milliy iqtisodiyotni boshqarishda afzalliklaridan biri shundaki, ular yordamida modellashtiruvchi ob’ektga omillarning ta’sirini, natija ko‘rsatkichiga resurslarning o‘zaro munosabatlarini ko‘rsatish mumkin. Bu esa o‘nlab tarmoqlar va minglab korxonalarda ishlab chiqarish natijalari va milliy iqtisodiyotning ilmiy asosda prognozlashtirish va boshqarishga imkon beradi.

EKOLOGIYA

O'zbekistonda aholining faqatgina 40%ga yaqini toza uchimlik suvini iste'mol qilish imkoniyatiga ega. Bular asosаn ba'zi yirik shaharlardagi va baland tog' qishloqlaridagi aholidir. Toza ichimlik suvi yetishmovchiligidan Qaraqalpog'iston Respublikasi, Xorazm, Buxoro va Navoiy vilioyatlari aholisi eng ko'p jabr ko'rmoqda.. . . O'zbekistondagi qishloq xo'jalik yerlarining 50%dan ortig'i shamol ta'siridagi eroziyaga uchragan. 800 000 gektarga yaqin qishloq xo'jalik maydonlari suv ta'siridagi eroziyaga uchragan. Eroziya natijasida 1 gektar maydondan 80 tonnagacha unumdor tuproq qatlami yo'qotiladi .1,5 mln gektardan ortiq maydonlar ikkilamchi sho'rlanishga uchragan .

Injenerlik geologiyasi

Injenerlik geologiyasi geologik muhit haqidagi fan bo‘lib, shu muhitdan insonning injener-xo‘jalik faoliyati jarayonida to‘g‘ri foydalanish va muhofaza qilish kabi vazifani bajaradi.