Unilibrary. Oliy ta'lim muassasalarining yagona elektron kutubxona axborot tizimi.

MAKROIQTISODIYOT

Hurmatli kitobxon! Sizga tavsiya etilayotgan ushbu ma`ruza matnlari "Makroiqtisodiyot" faniga mansub bo’lib, undagi mavzular bo’yicha dastlabki tushunchalar bayon etilgan. Ma`ruzalar matni ushbu fanda o’rganiladigan barcha mavzularni nazariy va amaliy jishatlarini o’z tarkibiga olgan. O’quv dasturi bo’yicha barcha iqtisodiy yo’nalishlar uchun «Makroiqtisodiyot» fanidan 72 soat ma`ruza darslari rejalashtirilgan. Ushbu matnda 22 ta mar`uza keltirilgan.

MARKETING

Iqtisodiy ta`limotlar tarixi kursi bo‟yicha ma`ruzalar matni asosan oliygohlarning bakalavr – iqtisodchilari uchun mo‟ljallangan. Ushbu ma`ruzalar matnida iqtisodiy bilimlarning vujudga kelishining tarixiy taraqqiyot jarayonlari ularning salbiy va ijobiy tomonlari ko`rsatilib beriladi. Matnni yozishda yirik iqtisodchi olimlarning, tarixiy manbalarni va asarlarni o‟rganilish asosida yozildi. Ushbu ma`ruzalar matni talabalar uchun oson tushunishlari va o‟rganishlari uchun manba bo`lib xizmat qiladi va sodda tilda yozilgan.

СУҒУРТА ИШИ

Суғурта ижтимоий муносабатлар тарихий категорияларидан биридир. жамият қурилишининг илк даврларидан юзага келиб, аста-секин ижтимоий ишлаб чиқаришнинг ажралмас ҳамрохига айланди. Суғурта иборасининг бирламчи маъноси "қўрқув" ("страх") сўзи билан боғлиқдир. Мулк эгалари бир-бирлари билан ишлаб чиқариш муносабатларига киришар эканлар, мулкнинг сакланишига, табиий офатлар, ёнгин, угирлик ва ижтимоий ҳаётнинг бошқа кўзда тутилмаган хавф-хатарлари натижасида яксон булиши ёки йўқотилишига нисбатан куркув хис этганлар. Ижтимоий ишлаб чиқаришнинг таваккалчилик ҳарактери бу мулк эгаси ва товар ишлаб чикарувчининг моддий фаровонлиги учун хавотирланишининг асосий сабабчисидир. Шу асосда моддий зарарни манфатдор мулк эгалари уртасида биргаликда коплаш гояси юзага келди.

ХАЛҚАРО МАРКЕТИНГ

Ҳозирги кунда жаҳон ҳамжамияти учун халқаро иқтисодий муносабатларнинг халқаро меҳнат тақсимоти асосида ривожланиш жараѐни жуда хос бўлиб, айрим мамлакатлар ѐки мамлакатлар гуруҳлари ўртасида объектив, барқарор тижорат муносабатларини акс эттиради. Ривожланиб бораѐтган жаҳон ҳамжамияти иқтисодий жараѐнларни байналминаллаштириш тенденциясини кучайтиради, ишлаб чиқаришнинг халқаро ихтисослашуви ва кооперациясига кўмаклашади, савдо ва илмий-тадқиқот, конструкторлик ишлари билан алмашинишга хизмат қилади. Бу жараѐн сотув бозорини кенгайтиришнинг барча омилларини ҳисобга олиш, халқаро тижорат-хўжалик алоқаларининг барча замонавий шаклларини ривожлантиришни талаб қилади.

ХОРИЖИЙ ИНВЕСТИЦИЯЛАР

Ўзбекистон ва жаҳон иқтисодиётининг келгуси тараққиёти, асосан, инвестицияларга боғлиқлигини бугунги кунда деярли ҳар бир мутахассис ва хўжалик юритувчи субъект англаб етганлигини назарда тутсак, ҳозирги кунда республикамиз иқтисодиётига инвестицияларни, хусусан, хорижий инвестицияларини кенгроқ жалб этиш уларнинг мамлакатимизда ўтказилаётган иқтисодий ислоҳотларнинг самарали ижросини таъминлашнинг муҳим асосига айланганлиги билан боғлиқлигини тушуниб олиш қийин эмас.

ПУЛ МУОМАЛАСИ КРЕДИТ ВА МОЛИЯ

шбу маъруза матнларида пулнинг келиб чиқиши, моҳияти, вазифалари пул муомаласи қонунлари, пул айланиши ва унинг таркиби, пул бозори, кредитнинг моҳияти, кредит муносабатлари, кредит шакллари, банк тизими, молия ва молия тизими каби мавзулар ёритиб берилган. Маъруза матнлари Наманган Давлат университети “Иқтисодиёт” кафедрасининг услубий кенгаши томонидан 2006 йил нашр этишга тавсия этилган.

Iqtisodiy geografiya va ekologiya

Iqtisodiy va ijtimoiy geografiya geografiyaning eng dinamik fanlaridan biri bo’lib, o’z tarixiy rivojlanishining yangi bosqichida turibdi. Ushbu bosqich sobiq Ittifoq parchalanib ketgandan so’ng, uning benihoya katta xududida vujudga kelgan yangi sotsial-siyosiy va iqtisodiy vaziyat bilan uzviy ravishda bog’langan. Sovet Ittifoqining inqirozga uchrashi bilan bog’liq holda bugun butun dunyo miqyosida yangi sotsial-iqtisodiy va siyosiy vaziyat shakllanayotganligi haqida haqqoniy ravishda gapirish mumkin

Араб мамлакатлари иқтисодиёти

Турли мамлакатларни битим асосида маълум иқтисодий алоқаларни (валюта, кредит, солиқ, транспорт, товар ва ҳ.к.) ўзаро олиб бориш мақсадида тузилган уюшма иқтисодий уюшма дейилади. Иқтисодий уюшма шу уюшманинг умумий принциплари ва йўналишини белгиловчи хуқуқий хужжат асосида ўз фаолиятини олиб боради. Бу хужжат ҳар бир аъзо мамлакат томонидан имзоланиб, низом, декларация ёки битим тарзида бўлади.

ИШЛАБ ЧИҚАРИШ МЕНЕЖМЕНТИ

Ушбу маъруза матнлари «Ишлаб чиқариш менежменти» фани бўйича тузилган намунавий ҳамда фан дастурлар асосида тайѐрланган бўлиб, у ўз ичига зарур бўлган барча меъѐрий хужжатлар тўпламини қамраб олиб унда ишлаб чиқариш менежментининг фанлар тизимидаги тутган ўрни, ишлаб чиқариш тушунчаси ва мохияти, инсонларнинг ишлаб чиқаришга ва ишлаб чиқаришнинг инсонларга таъсири, ишлаб чиқариш қонунлари ва улардан фойдаланиш, ишлаб чиқаришнинг ривожланиши, барча йўналишдаги бошқарув фаолияти, шу жумладан бошқарувнинг вазифалари ва тузилмалари, бошқарув жараѐнлари, бошқарув тизими асосий элементларининг тахлили.

ХОРИЖИЙ ИНВЕСТИЦИЯЛАР

Ушбу маърузалар матни хорижий инвестициялар бўйича мавжуд бўлган манбаалар асосида тузилди. Ўзбекистон мустақилликга эришгандан кейин мамлакатимизда хорижий инвестицияларнинг ташкил этилиши билан боғлиқ масалалар ѐритилган

БУХГАЛТЕРИЯ ЩИСОБИ

Ҳозирги иқтисодий ривожланиш даврида молиявий ҳисоботнинг икки глобал тили янада кўпроқ тан олинмоқда : АҚШ бухгалтерия ҳисоби умумқабул қилинган принциплари (US GAAP) ва Молиявий Ҳисобот Халқаро Стандартлари. Молиявий хисобот аниқлиги ва якунланганлиги, унинг глобал компаниялар томонидан фойдаланиш эхтиёжлари туфайли кўпроқ Молиявий Ҳисобот Халқаро Стандартларига мурожаат этишмоқда. МҲХС асосида тайёрланган ҳисоботни жуда кўп мамлакатлар қимматбаҳо қоғозлар бозорлари томонидан эътироф этилмоқда.

Buxgalteriya hisobi va audit

Ushbu lektsiyalar kursi 5230900-«Buxgalteriya hisobi va audit» yo’nalishi talabalari uchun mo’ljallangan bo’lib, «Boshqa tarmoqlarda buxgalteriya hisobi» fanining nazariy asoslari bayon qilingan. Ushbu lektsiyalar kursida charm-poyabzal va matbaa ishlab chiqarish korxonalarida asosiy vositalarni, materiallarni, pul mablag’lari va hisob-kitoblarni, tayyor mahsulot va ularni realizatsiyasi, o‘zini mablag‘i kreditlar va moliyaviy natijalarni, xususiylashtirish operatsiyalarini, mehnat va ish haqini, hisobotlarini tuzishni o’ziga xos xususiyatlari va boshqa shu kabi mavzular yoritib berilgan.

Халкаро хукук

Ushbu ma'ruzalar kursida ichki ishlar organlari xodimlari bilishlari zarur bo'lgan xalqaro huquq tushunchasi, tarixi, xalqaro huquq subyektlari, xalqaro shartnomalar, xalqaro huquq prinsiplari, diplomatik va konsullik huquqi, xalqaro nizolarni tinch yo'l bilan hal etishning xalqaro huquqiy vositalari kabi xalqaro huquqiy jihatlar yoritilgan. IIV ta'lim muassasalarining tinglovchi va kursantlari, ichki ishlar organlarining amaliyotchi xodimlari va barcha qiziquvchilarga mo'ljallangan.

Мехнат хукуки

Ushbu ma'ruzalar kursi O'zbekiston Respublikasi IIV Akademiyasida belgilangan o'quv dasturi hamda ushbu sohaga oid chop etilgan huquqiy adabiyotlar asosida tayyorlanib, unda <<mehnat huquqi» tushunchasi, predmeti, metodlari, vazifalari va tizimi; mehnat huquqining manbalari, jamoa shartnomalari va kelishuvlari; mehnat munosabatlarini huquqiy tartibga solishning asosiy prinsiplari, mehnat huquqining subyektlari; mehnat shartnomasi, ichki ishlar idoralariga xizmatga qabul qilishning xususiyatlari, boshqa ishga o'tkazish; mehnat shartnomasini bekor qilish, ichki ishlar idoralari xodimlarini xizmatdan bo'shatish tartibi; ish va dam olish vaqtlari, mehnatga haq to'lash; mehnat intizomi, ichki ishlar idoralarida intizom; mehnat shartnomasi taraflarining moddiy javobgarligi, mehnat muhofazasi, mehnat nizolarini ko'rib chiqish va davlat ijtimoiy sug'urtasi hamda mehnat qonunchiligiga rioya etilishi ustidan tekshirish va nazorat qilish singari bir qator masalalar yoritilgan. O'zbekiston Respublikasi IIV oliy o'quv yurtlarining kunduzgi ta'lim tinglovchilari va kursantlari, shuningdek undan boshqa yuridik oliy o'quv yurtlarining talabalari ham foydalanishlari mumkin.

истъмолчилар хукукларини химоя килиш

КИРИШ Бугунги кунда Ўзбекистон Республикасининг «Истеъмолчиларнинг ҳуқуқларини ҳимоя қилиш тўғрисида»ги (1996 йил 26 апрел) қонуни амал қилмоқда. Ушбу қонунда истеъмолчиларнинг ҳуқуқларини ҳар томонлама ҳуқуқий ҳимоя қилиш чора-тадбирлари белгилаб қўйилган. Биз барчамиз истеъмолчимиз. Кундалик турмушда савдо дўконига кирганимизда ҳам, жамоат транспортига чиққанимизда ҳам, ошхонага хўранда сифатида ташриф буюрганимизда ҳам, умуман товар сотиб олганимизда, ишлар, хизматлардан фойдаланганимизда ҳам истеъмолчи ҳуқуқларидан фойдаланамиз. «Истеъмолчилар ҳуқуқларини ҳимоя қилиш тўғрисида»ги Ўзбекистон Республикаси Қонунига мувофиқ ҳамма истеъмолчилар ҳуқуқлари ва манфаатлари ҳимоя қилинишини таъминлаш учун жамоатчиликни кенг жалб этиш, ички истеъмол бозорида сифати паст, одамлар ҳаёти ва соғлиғига хавф туғдирувчи товарлар сотилишига йўл қўймаслик устидан жамоатчилик назоратини кучайтириш, аҳолининг ҳуқуқий ва истеъмол маданиятини оширишга доир ишларни фаоллаштириш мақсадида Вазирлар Маҳкамасининг 2002 йил 28 ноябрдаги 414-сонли «Истеъмолчилар ҳуқуқларини ҳимоя қилишда жамоатчилик иштирокини кенгайтириш чора- тадбирлари тўғрисида»ги қарори эълон қилинди. Шу карорнинг 7-бандида Ўзбекистон Республикаси Халқ таълими вазирлиги, Олий ва ўрта махсус таълим вазирлигининг барча таълим муассасалари дастурига истеъмолчилар ҳуқуқларини ҳимоя қилиш тўғрисидаги қонун ҳужжатларини ўрганиш бўйича махсус курс киритилиши кўрсатиб ўтилган.

Хукукшунолик. Ўзбекистон Республикаси конституцияси

Кириш Ўзбекистон Республикаси чукур ижтимоий-сиёсий ислоҳотлар даврини бошидан кечирмоқда; мамлакат иқтисодиёти бозор муносабатларига Ўтмоқда; жамиятда умуминсоний қадриятлар борган сари кўпроқ қарор топмоқда; шахс ҳуқуқлари ва эркинликларини, шаъни ва қадр-қимматини ҳимоя қилиш давлатнинг бурчига айланмоқда. Республикада демократик ҳуқуқий давлат барпо этиш ва адолатли фуқаролик жамиятини қарор топтириш жараёни кечмоқда. Ушбу ўтиш даврида фуқароларнинг ҳуқуқий маданияти даражасини ошириш, уларнинг давлат, ҳуқуқ, қонунийлик, ҳуқуқ- тартибот ҳақида энг зарур билимларга эга бўлишидан иборат муҳим вазифа юзага келди. 1997 йилда Олий Мажлис қабул қилган жамиятда ҳуқуқий маданиятни юксалтириш миллий дастури ана шу умумдавлат аҳамиятига молик вазифани бажаришга қаратилгандир. Хурматли талабалар ушбу маъруза матнида умуман «давлат», хусусан «Ҳуқуқий давлат» тушунчалари қараб чиқилган, фуқаролик жамиятининг таърифи берилган, ҳуқуқ асослари нафақат ҳуқуқий нормалар тизими сифатида, балки кенгроқ маънода-ҳуқуқий муносабатлар, юридик масъулият ва Ҳуқуқбузарликлар йиғиндиси билан бирга кўриб чиқилган.