Unilibrary. Oliy ta'lim muassasalarining yagona elektron kutubxona axborot tizimi.

ИҚТИСОДИЙ БИЛИМ АСОСЛАРИ

Ушбу маъруза матни Фаргъона вилоят педагог кадрларни қайта тайёрлаш ва малакасини ошириш институти “Табиий фанлар таълими” кафедрасининг иқтисодиёт фани йўналиши бўйича малака ошириш курси тингловчилари учун маъруза матни тайёрланган бўлиб, Халқ таълими тизимининг умумий ўрта таълим мактабларининг иқтисодий билим асослари фани ўқитувчилари учун мўлжалланган.

ЭКОНОМЕТРИКА АСОСЛАРИ

Эконометрик билимлар иқтисодий назария, иқтисодий математика, иқтисодий статистика, эҳтимоллар назарияси ва математик статистика каби фанларнинг ўзаро боғлиқлиги ва ривожланишининг натижаси сифатида ажралиб чиқкан ва шаклланган. Эконометрика ўзининг предмети, мақсади ва тадқиқот масалаларини шакллантиради. Шу билан бирга эконометриканинг мазмуни, унинг таркиби ва қўлланилиш соҳаси юқорида келтирилган фанлар билан доимо алоқада бўлади.

KORXONA IQTISODIYOTI

Ushbu maruzalar matni 5140900-Kasb ta’limi(iqtisodiyot) yo’nalishidagi bakalavrlar uchun ishlab chiqarish korxonalari to`g`risida hozirgi zamon tushunchalari beriladi. Bunda korxona, uning mohiyati, turlari, bozor iqtisodiyotida tutgan o`rni, invistitsion jarayonlar, korxona faoliyatining samaradorligi, fan- texnika taraqqiyoti, korxonaning asosiy va aylanma kapitallari, korxonalar mehnat unumdorligi, ish haqi foyda rentabellik haqida bilimlar beriladi.

ИҚТИСОДИЙ ТАРБИЯ НАЗАРИЯСИ

Маърузалар курсида «Иқтисодий тарбия назарияси» фанининг янги дастур ва модули бўйича барча мавзулар ёритилган. Мазкур маърузалар курси иқтисодий тарбия назариясининг умумий асослари, мақсади, вазифалари Миллий дастур асосида ифода этилган.

ИҚТИСОДИЙ ТАЪЛИМОТЛАР ТАРИХИ

Мазкур маърузалар матни кадрлар тайёрлаш миллий дастури, олий ўқув юртларида бакалаврлар тайёрлаш давлат андозаси талабларини ҳисобга олган ҳолда, “Иқтисодий таълимотлар тарихи” фани дастури асосида тайёрланди. Ҳар бир мавзу бир-бири билан мантиқан боғланган бўлиб, турли даврларда яшаб ижод қилган олим ва мутафаккирларнинг иқтисодий фикрлар соҳасидаги тарихий мероси ва ғоявий бойликларини ўрганишга қаратилган. Иқтисодий фанда олдин амал қилиб келинган ва ҳозир амал қилаётган алоҳида мактаб ва йўналишларнинг концепция ва назариялари, уларнинг ўзаро боғлиқлиги ҳамда ўзига хос хусусиятларига алоҳида эътибор қаратилган

ИҚТИСОДИЙ-МАТЕМАТИК УСУЛЛАР ВА МОДЕЛЛАР

Фанни ўрганишнинг долзарблиги. Жамиятни демократлаштириш ва янгилаш, мамлакатни модернизация ва ислоҳ этиш даврида Ўзбекистон Республикасида бозор ислоҳотларини янада чуқурлаштириш ва хусусий сектор тармоғи ривожини жадаллаштириш, солиқ, банк ва молия тизимини такомиллаштириш, уй-жой коммунал хизмат кўрсатиш соҳасини ислоҳ этиш бош вазифалар ҳисобланади1

МАКРОИКТИСОДИЁТ

Макроиктисодиѐт XVII - XIX асрларда яратилган иктисодиѐт назариясига таяниб, иктисодий билимлар тарихида буюк бир боскич сифатида XX асрда пайдо булди. Агар иктисодиѐт назарияси фанининг пайдо булиши Адам Смитнинг 1776 йилда чиккан «Халклар бойлиги» асари билан богланса, макроиктисодиѐт фанининг тугилиши йилини 1936 йил, яъни Ж.М.Кейнснинг «Бандлик, фоиз ва пулнинг умумий назарияси» китоби чиккан йил деб хисобланади

СОЛИҚ ВА СОЛИҚҚА ТОРТИШ

Ушбу маърузалар матнида солиқларнинг иқтисодий моҳияти, солиқларнинг турлари, уларни объекти ва субъекти, ҳисоблаш ва бюджетга ўтказиш тартиби, солиқ турлари бўйича белгиланган имтиёзлар, солиқларни тўлаш муддатлари шунингдек солиқ тизимининг макроиқтисодий барқоролиқка таъсири ва бошқа масалалар ўз аксини топган

IQTISОDIYOTDА BАLАNS TIZIMLАRI

Ushbu ma’ruzalar matni bоzоr munоsаbаtlаri shаrоitidа milliy iqtisоdiyotning rivоjlаnish nаzаriyasi vа аmаliyotigа bаg‘ishlаngаn. Undа milliy iqtisоdiyotning bоzоr munоsаbаtlаrigа o‘tishi, bоzоr iqtisоdiyotining аmаl qilish mехаnizmi, iqtisоdiy rivоjlаnishning mаkrоiqtisоdiy bаlаnslаri vа ulаrni tuzish tаrtibi yoritilgаn. Shuningdеk, ma’ruzalar matnida milliy iqtisоdiyotni bоshqаrish tizimidа хаlq хo‘jаligi bаlаnsi tizimi vа uning аsоsiy bаlаnslаrini tutgаn o‘rni vа tаrkibi, rеspublikаmizdа milliy hisоblаr tizimini аsоsiy bаlаnslаridаn fоydаlаnish, jоriy qilish vа uning оldidа turgаn аsоsiy vаzifаlаr, iqtisоdiy оpеrаtsiyalаr vа аsоsiy hisоblаrni ishlаb сhiqish, tаrmоqlаrаrо bаlаnslаrni milliy hisоblаr tizimi uslubiyati аsоsidа o‘rgаnish, to‘lоv bаlаnslаrini ishlаb сhiqish mаsаlаlаri vа bоshqа shu kаbi mаsаlаlаr o‘z ifоdаsini tоpgаn.

Меҳнат бозори инфратузилмаси

Бозор муносабатларининг ривожланиши мос равишда ижтимоий меҳнат соҳасидаги муносабатларнинг ривожланишини ҳам тақозо қилади. Ўз-ўзидан аёнки, ҳар қандай иқтисодий муносабатнинг ташкилий-иқтисодий базасиз амалга ошиши мушкул. Меҳнат муносабатлари амалга ошишининг шундай асослари биринчи навбатда қандай даражадаги инфратузилманинг мавжудлиги, инфратузилманинг меҳнат муносабатларининг барқарор ривожланишига ижобий таъсири, меҳнат соҳасидаги ҳуқуқ ва кафолатларнинг амалга ошишида кўмак ва имкон бериши билан белгиланади.

IQTISODIYOTNI DAVLAT TOMONIDAN TARTIBGA SOLISH

Iqtisodiyodga davlatning aralashuvi va iqtisodiyotni davlat tomonidan boshqarishning zarurligi haqida tushuncha beradi; - Iqtisodiy sohani boshqarish va tartibga solishning ma‟muriy va iqtisodiy usullari va vositalari tushuntiradi; - Merkantilizm maktabi nomoyondalari va fiziokrat maktabi asoschisi Fransua Kenening iqtisodiyotni boshqarishda davlatning roli haqidagi nazariy qarashlarini tushintiradi.

М А Р К Е Т И Н Г Н И Б О Ш Қ А Р И Ш

Бозор иқтисодиётига ўтиш бошқариш тизимининг барча жабҳаларини чуқур, таркибий жищатдан қайта ислощ қилинишини ва бундай ислоҳотлар иқтисодиётнинг барча соҳаларини: тармоқлар, корпорациялар, бирлашмалар ва уларнинг асоси бўлган корхоналар фаолиятини маркетинг нуқтаи-назаридан бошқариш тамойиллари асосида бўлишини талаб қилмоқда. Шунингдек, мамлакатимиз миллий иқтисодиётини бошқаришнинг маъмурий бўйруқбозлик усулларидан ҳоли ҳолда иқтисодий манфаат дорликка асосланган усулига ўтилиши ҳам маркетингдан кенг ва ҳар томонлама фойдала нишни тақозо этади.

МАРКЕТИНГ

Тадбиркорлик фаолиятида қарор қабул қилиш ва уни ишлаб чиқишда тадбиркорликнинг самарали воситаси ҳамда асоси бўлиб маркетинг ҳисобланади ҳамда тадбиркорлик фаолиятини бошқариш тизимида, уни ташкил этишда, режалаштириш ва назорат қилишда муҳим аҳамият касб этади. «Ай-си-ай» концерни бошқаруви раиси Джон Ҳарви Джонс тадбиркорликда маркетингни ўрнини тависфлаб шундай дейди, яъни «Маркетинг тадбиркорликнинг таянч омилидир. Бу нафақат ёқилғи, балки кема командасидир

Бухгалтерия ҳисоби назарияси

Бухгалтерия хисоби - иктисодий фанлардан бири булиб, унинг назарияси бухгалтерия хисобини ташкил этиш техникаси, предмети ва усулини ургатади. Бу фан халк хужалиги тармокларида бухгалтерия хисобини юритиш усулларини урганиб, умумлаштириб, унинг илгор усулларини жорий этиш билан шугулланади. Шу билан бирга бу фан бошка мамлакатлар бухгалтерия хисобини юритиш усулларининг илгор шаклларини халк хужалиги тармокларига жорий этиш йулларини ишлаб чикади ва амалиѐтга жорий этишга тавсия этади.

Paxtachilik

Usbu ma`ruzalar matnida paxtachilikning xalq xo`jaligidagi ahamiyati, rivojlanish tarixi, kelib chiqishi, g`o`za o`simligining biologiyasi va morfologiyasi, agrotexnikasi, paxtachilikda erishilgan fan-texnika yutuqlari va ularni ishlab chiqarishga keng qo`llash masalalari qisqacha yoritilgan.

Микроорганизмлар систематикаси

Микроорганизмлар систематикаси фани ўзига хос белгилари асосида микроорганизмларни гурухларига (таксономик гурухларга) бўлинишини, шу билан бирга улар ўртасидаги ўзаро боғлик бўлган томонларини ўрганади.